Ábyrg ferðahegðun

Fjölgun í komu ferðamanna til Íslands hefur leitt til aukinnar hagsældar í efnahagskerfi landsins, fleiri störf hafa skapast og byggðir landsins styrkst. Það eru tvær hliðar á sama pening og hefur þessi þróun einnig leitt til ýmissa áskoranna hvað varðar samfélagsleg og umhverfisleg þolmörk.

Ferðamenn á Íslandi eru mismunandi og hafa mismikil áhrif á efnahag, umhverfi og samfélag. Rannsóknir á ferðavenjum sýna að flestir ferðamenn koma til þess að sjá og upplifa náttúru Íslands en ferðamenn eru einnig áhugasamir um íslenska menningu. Á þeim svæðum þar sem stunduð er ferðamennska mætast mismunandi menningarheimar sem getur oft á tíðum verið krefjandi. Heimamenn kynnast ólíkum siðum og venjum á meðan ferðamenn vilja kynnast menningu svæðisins.

Ferðamenn sem koma til Íslands eru margir hverjir vanir ferðamenn sem sýna ábyrga ferðahegðun en einnig koma hingað ferðamenn sem eru ekki vanir því að ferðast, eru svokallaðir fyrstu kynslóðar ferðamenn. Hegðun og umgengni um náttúru og menningu landsins er kannski ekki alltaf til fyrirmyndar og er ástæðan kannski sú að þessir ferðamenn eru enn að læra að ferðast. Áhugavert er í þessu samhengi að líta til þess þegar Íslendingar byrjuðu að fara til sólarlanda á sjöunda og áttunda áratug síðustu aldar. „Á Spáni er gott að djamma og djúsa“ eins og Laddi syngur svo skemmtilega lýsir þessum ferðalögum kannski ágætlega. Það má segja að Íslendingar hafi á þeim tíma verið fyrstu kynslóðar ferðamenn. Hegðun og umgengni um náttúru og menningu þeirra svæða sem þeir heimsóttu var ekki alltaf til fyrirmyndar. Stundum finnst okkur skrítið að ferðamenn sem koma til Íslands taki með sér mat að heiman eða eldi núðlur inni á herbergjum. Þá er gott að rifja upp þegar íslenskar fjölskyldur tóku með sér lambalærið og ora grænar til útlanda svo fjölskyldumeðlimir þyrftu ekki að vera án þess að fá íslenskan mat í heilar tvær vikur.

Ferðamenn munu koma áfram til Íslands, bæði þeir sem ferðast á ábyrgan hátt en einnig þeir sem hafa litla reynslu af ferðalögum. Til þess að auka enn frekar á jákvæða upplifun heimamanna og ferðamanna þurfum við að huga að því hvernig við sem samfélag getum stutt við og hvatt til ábyrgrar ferðahegðunar þannig að áhrif ferðaþjónustu á efnahag, samfélag og náttúru haldi áfram að vera jákvæð fyrir land og þjóð.

Markaðsstofu Suðurlands er hluti af stoðkerfi ferðaþjónustunnar á Suðurlandi. Tilgangur hennar er m.a. að hafa yfirsýn, gæta hagsmuna og veita upplýsingar. Þessi grein er liður í að efla umræðu og fræðslu um áhrif ferðaþjónustu á svæðinu.